Hoàng kỳ là một trong những dược liệu cơ bản trong Y Học Cổ Truyền Trung Quốc, từ những năm 70 của thế kỷ XX đã di thực sang Việt Nam, kết hợp những thảo dược khác thì loại cây này trở thành bài thuốc quý thần kỳ.
Xem topic cùng khám phá 10 tác dụng của hoàng kỳ đối với nên y học cổ xưa và hiện đại, đồng thời bài viết chia sẻ thêm về cách dùng liều lượng phù hợp để phát huy hết công dụng của thảo dược này.
Hoàng Kỳ Là Gì
Hoàng kỳ là loại cây dược liệu lâu năm trong dân gian có nhiều tên gọi như miên hoàng kỳ, sinh hoàng kỳ, đái thâm, mật chích kỳ, đại hoàng kỳ, miên kỳ, đái thảm, thổ hoàng kỳ, bạch thủy, nham hoàng kỳ, kỵ thảo
Tên khoa học Astragalus Membranaceus (Fisch) bge, tên tiếng Anh Radix Astragali, thuộc cây họ đậu Fabaceae.
Đặc Điểm Hoàng Kỳ
Thân: thảo sống lâu năm, có chiều cao 0.5 – 0.8 m, thân thẳng đứng có nhiều cành
Rễ: đường kính 2mm hình trụ, dai đâm sâu lòng đất, vỏ nâu vàng hoặc đỏ
Lá: kép lông chim sẻ mọc so le, gồm 7 – 13 lá chét hình trứng, kích thước dài 22 mm rộng 8 mm, đầu lá nhọn hoặc tròn, trên trục lá lông trắng, đối với cây mông cổ khác một chút là lá chét nhỏ
Hoa: mọc chum ở kẽ lá màu vàng nhạt, dài hơn lá, cuống hoa 12 cm, đài hoa hình vuông răng cưa, nhị xếp 2 bó, bầu hoa nhiều noãn
Quả: hình bán nguyệt, hình dạng dẹt to dần về phía đầu, mặt ngoài có lông.
Phân Bố Thu Hái Hoàng Kỳ
Khu vực hoàng kỳ có thể sống ở đất cát dễ thoát nước, mọc bờ rừng, bắt nguồn từ Trung Quốc ở các vùng Du Lâm, Tây Bắc, Đông Bắc, Tứ Xuyên, Hắc Long Giang, Nội Mông Cổ. Tại Việt Nam được trồng thử ở Đà Lạt, Sa Pa.
Thu hái rễ vào mùa xuân và thu với các cây có tuổi đời trên 3 năm, rễ to nhiều thịt, ruột vàng rất tốt, rễ hoàng kỳ sau khi đào về rồi rửa sạch, cắt bỏ đầu phơi hoặc đem sấy khô.
Thành Phần Hóa Học Hoàng Kỳ
Hoàng kỳ có vị ngọt, tính ôn, có nhiều yếu tố vi lượng
- Choline
- Saccaroca
- Acid amin
- Gluocosa
- Chất nhầy
- Tinh bột
- Betain
- Acid Forlic
- Vitamin P
- Soyasaponin I
- Isoflavonid
- Acid Glucoronic
Tác Dụng Của Hoàng Kỳ Bài Thuốc Đông Y
Hoàng kỳ theo các nghiên cứu có thể làm tăng hoạt động của bạch cầu, các tế bào chống vi khuẩn tự nhiên và các tế bào lymph, nhiều minh chứng về khả năng hỗ trợ hệ miễn dịch, hỗ trợ tim và gan khi dùng một mình cũng như dùng chung với các loại thuốc khác.
Trị Đau Nhức Xương
Đau nhức xương khớp vì cơ thể suy nhược, khí huyết hư thì áp dụng bài thuốc hoàng kỳ 16g, bạch truật 12g, 6g quế chi, sinh khương 12g, 3 quả đại táo đem sắc nước uống.
Nếu đau xương khớp do mãn tính, đau do liệt nửa người hay tai biến thì sắc nước 150g hoàng kỳ, xích thược 8g, đương quy vĩ 8g, địa long, xuyên khung, hồng hoa và đào nhân mỗi thứ 4 g.
Chữa Lở, Ung Nhọt
Dùng cách sắc nước uống
Bài thuốc 1:
- 16g hoàng kỳ, kim ngân hoa
- 12g đương quy, bạch truật, tạo giác thích, trạch tả, thiên ngân hoa
- 4g cam thảo
Bài thuốc 2: mỗi ngày một thang bao gồm
- 20g hoàng kỳ, kim ngân hoa
- 16g đương quy
- 6g cam thảo
Viêm Phế Quản
- 24g hoàng kỳ
- 10g tuyên phục hoa, bách bộ
- 6g địa long
Chế thành viên uống trong 3 bôm
Chữa Ban Đỏ Lupus
Dùng từ 30g đến 90g hoàng kỳ, sắc nước uống mỗi ngày một thang
Liệu trình 1-2 tháng.
Trị Thận Viêm
- 12g hoàng kỳ, phòng kỷ, gừng tươi
- 8g bạch truật
- 4g cam thảo
- 3 quả đại táo
Sắc nước uống
Chữa Cơ Thể Suy Nhược, Kém Ăn, Ra Mồ Hôi, Tim Đập Nhanh
Sở trường của hoàng kỳ là bổ khí, giúp hồi phục sức khỏe do suy nhược lâu ngày, ap dụng sắc nước uống cho 3 bài thuốc sau đây.
Bài 1: theo tỷ lệ
- 6 phần hoàng kỳ sao mật
- ½ phần cam thảo sống, cam thảo sao vàng tất cả tán nhỏ
Bài 2: Hoàng kỳ (16g), đảng sâm, bạch truật, đương quy mỗi cái 12g, trần bì (6g), chích thảo, thăng ma đều 4g. Sắc lấy nước uống
Bài 3:
- Hoàng kỳ, đại táo đều 6g
- Thược dược 5g
- Sinh khương 4g
- Cam thảo, quế chi đều 2g
Sắc nước thành 3 phần uống trong ngày, có thể cho hút mật khi uống
Trị Phì Đại Tuyến Tiền Liệt
- Hoàng kỳ sống 100g
- Hoạt thạch 30g, sắc 2 lần (nhanh và chậm)
- Trộn đều thêm vào 3g hổ phách tán bột
Chia uống trong ngày khi đói
Loét Dạ Dày Hành Tá Tràng
- Hoàng kỳ, bạch thược, cam thảo: 12g
- Quế chi: 10g
- Sinh khương: 3g
- Đường phèn: 30g
- Quả đại táo: 5
Sắc uống 2 lần mỗi ngày
Trị Bệnh Tim Mạch
Tác dụng làm tăng sự co bóp của tim, làm giãn mạch máu và tăng sức đề kháng của mao mạch, từ đó giúp quá trình tuần hoàn máu diễn ra tốt hơn.
- Hoàng kỳ 30g
- Đơn sâm, xích thước đều 15g
- Đương quy 12g
- Xuyên khung 10g
Sắc mỗi ngày 1 thang, liệu trình 3-5 ngày.
Chữa Nhũn Não
- Chế thành dịch truyền từ các nguyên liệu hoàng kỳ, xuyên khung, đơn sâm, sích thược
- Mỗi ngày truyền 250ml vào tĩnh mạch
- Liệu trình 10 ngày
- Dừng 4 ngày tiếp theo
Lưu Ý Khi Dùng Hoàng Kỳ
- Có thể dùng như nước uống hoặc thay trà, tốt nhất là dùng vào buổi sáng, uống cảm thấy trong người bất thường thì ngưng ngay
- Có thể cho vào làm phụ gia món ăn chế biến mỗi ngày để bồi bổ cơ thể cho người lớn tuổi, người bị ốm suy nhược
- Hoàng kỳ có thể gây ảnh hưởng đến tác dụng của thuốc cyclosporine và cortisone
- Lưu ý rằng hoàng kỳ khác với nhân sâm, chỉ tác dụng đến người cần
- Không cho phụ nữ mang thai sử dụng
Bạn cần tìm nơi uy tín để mua vị thuốc hoàng kỳ nếu muốn sử dụng để chữa bệnh, thông báo cho bác sĩ về tình hình khi đang sử dụng, có gì không ổn hãy tham khảo ý kiến để đảm bảo sức khỏe. Bài viết mang tính chất tham khảo không thay thế lời khuyên thay cho bác sĩ.